Lastige types op het werk

Het punt met zo’n lastig type is, dat het vooral je eigen onplezierige emoties zijn die jou dwarszitten. Jij schiet van het (voor jou) lastige gedrag in jouw standaard reactie-groef. En de ander reageert daar weer op met zijn of haar standaard reactie. Een knellend patroon is geboren.

In dit geval: zou het misschien kunnen dat je je bijvoorbeeld heel diep van binnen een heel klein beetje schaamt voor jouw slordigheid? En dat het dus niet helemaal lekker voelt als iemand daar iets over zegt? Voor veel mensen is het makkelijker om zo’n onplezierige emotie over jezelf niet te voelen. En dus vooral de ander lastig te vinden. Met een geïrriteerde zucht of een kwaaie blik laat je je collega weten dat hij weer enorm aan het zeuren is. En wat doet je collega? Die gaat nog vaker iets van jouw slordigheid zeggen. En dan zitten jullie samen in een patroon waar je niet zomaar meer uitkomt.

Maar hoe dan wel? Je hebt zelf de sleutel, en die is eigenlijk heel simpel. Neem een kleine pauze voordat je reageert. Door je irritatie is je blik op de ander vertroebeld. Je brein gaat in de vechtstand en je bewustzijn focust zich. Je verzamelt je energie om deze hinderlijke factor in je leven nú uit de weg te ruimen. Daardoor heb je (bijna letterlijk) geen zicht meer op het ‘grote plaatje’. Terwijl je, als je je niet zou laten meeslepen door je emotionele reactie, veel meer controle zou hebben over de situatie. Die collega heeft waarschijnlijk best goede intenties met zijn vragen en opmerkingen.

Laat je boosheid dus even voor wat hij is. Kalmeer jezelf en bedenk: mensen handelen nou eenmaal vaak uit andere motieven dan jij denkt. En er zijn er maar heel weinig die als levensdoel hebben om speciaal jou het leven zuur te maken. Probeer vervolgens een rustige, grappige of tenminste neutrale reactie te geven. Ja, dat voelt misschien een beetje als acteren maar hey: fake it ‘till you make it. De winst? Meer regie over de situatie en jullie interactie.

PS: Soms ben je natuurlijk terecht laaiend ergens over. Uit dat dan vooral! Maar niet voordat je jezelf een denkpauze hebt gegund over of je reactie terecht is. 

We gaan dus proberen op een andere manier uit de problemen te komen. Zet je ergernis heel even opzij en zeg eens eerlijk, zie jij jezelf als iemand die alles doet om zich aan afspraken te houden? En lukt dat je meestal ook wel? Misschien zie je betrouwbaarheid zelfs als een belangrijke kwaliteit van jezelf. Dan zou het je niet moeten verbazen dat jij je flink ergert aan iemand die zo schaamteloos losjes door het leven fladdert. Denk immers maar aan de kernkwaliteitenkwadranten van Peter Gerrickens: je ergert je het meest aan mensen die jouw kwaliteit als valkuil hebben. Maar waarschijnlijk hoort bij die valkuil van de Onbetrouwbare (zijn onbetrouwbaarheid dus) een kwaliteit die voor jou een uitdaging is. De Onbetrouwbare is bijvoorbeeld sterk in improviseren, creativiteit, genieten of speelsheid.

Kortom: oordeel niet, maar verwonder je slechts. Dat scheelt je ook een hoop negativiteit in het leven. Je ergeren is simpelweg een signaal dat er voor jou iets te ontwikkelen valt. Wat heeft die ander wat jij niet hebt? Waar kun jij misschien wel een beetje meer van gebruiken in je leven?       

Zijn zin gekregen, dat is wat hij heeft. Jij hebt alle ruimte laten innemen en je voelt je onbegrepen en niet gehoord. Win-lose, helaas. Dus wat doe je? Een potje huilen op de wc? Quiet quitting? Mopperig steun zoeken bij collega’s? Neen! Pak die Zwaargewicht een volgende keer bij zijn lurven. Jij laat je niet nog een keer in de underdogpositie rommelen. In jouw hoofd heeft die Zwaargewicht veel te veel ruimte ingenomen en dat heeft je bang en klein gemaakt. We gaan dat omkeren met een perfecte voorbereiding op de volgende ronde worstelen met de Zwaargewicht. Wij geven je vier tips:    

1. Begin met het eind voor ogen. Welk doel heb jij?

Maak doelen voor de korte termijn en voor de langere termijn. Wat is je focus en hoe wil je uit het gesprek komen? De vijf W’s helpen om het gespreksonderwerp beter op je netvlies te krijgen (waarom, wat, wie, welk, wanneer).

2. Welke belangen liggen er onder je doel? En hoe zit dat bij de ander? 

Zet desnoods een en ander op papier of maak aantekeningen. En wat zijn de gezamenlijke belangen?

3. Denk niet in winnen of verliezen

Blijf ook in je gesprek straks focussen op jullie gedeelde belangen. Daar is niks mis mee. Waarin zou je elkaar kunnen vinden en hoe zou een gezamenlijk doel eruit kunnen zien? Houd oog voor zowel je eigen resultaten als de oplossing van de ander.

4. Heb je BAZO paraat

Een BAZO? Ja, een BAZO. Het Beste Alternatief Zonder Overeenkomst. Dit zijn de alternatieven die je al hebt of kunt creëren zonder medewerking van de Stoorzender. Zodat je in het gesprek niet akkoord hoeft te gaan met een situatie die slechter is dan je BAZO.

Let op: je voorbereiding is dus alles in deze! Want de zekerheid die je daaruit put helpt je op gelijkwaardig niveau communiceren met de Zwaargewicht. En als jij de lead neemt, zal hij eerder neigen naar volgen. Of tenminste willen samenwerken. Succes!     

Dat is dan precies waar je op zo’n moment niet op zit te wachten. Je hebt behoefte aan een beetje begrip, aandacht, misschien erkenning. Het irriteert je dat je dat niet krijgt.

Je collega heeft waarschijnlijk geen idee dat er iets misgaat. Die herkende jouw verhaal, raakt in de ban van zijn eigen emotie en vergeet even jouw verhaal. Kan gebeuren toch? Je collega heeft immers geen idee waar jij om vroeg. Je vroeg namelijk niets. Je vertelde alleen iets.

Laat je emotie dus even voor wat die is. Emoties zijn net een flinke regenbui: ze storten zich over je heen en je kunt je laten natregenen, schuilen, of een paraplu opzetten. Uiteindelijk zal de bui overgaan en is er weinig aan de hand.

In dit geval: zet een paraplu op en laat je irritatie varen. Daarna vraag op een ontspannen manier om aandacht voor jouw verhaal. Heldere communicatie is hier de sleutel tot de oplossing. Je collega zal heus luisteren.

Tegen de grensoverschrijder is eigenlijk maar één remedie: keiharde onverbiddelijke grensbewaking. Met gestrekte arm erin volgende keer. Dan komen ze niet verder dan jij wilt. Heel relaxed.

Je collega bedoelde het overigens echt alleen maar aardig, en voelt zich dus door die gestrekte arm misschien een beetje terechtgewezen. Maar ja, wat is erger: ongewild nat gezoend worden of ferm op afstand gehouden worden door een gestrekte arm?

Trouwens, dat probleem met het botte zit vooral in jouw hoofd. Een norm die je hebt ingeslikt. Daardoor heeft zich bij jou de gedachte geworteld dat het niet aardig is om je grenzen aan te geven. Nooit, kennelijk, in geen enkele situatie. Ook niet als er ongewild aan je gezeten wordt? Of tegen je geschreeuwd? Of dan toch wel?  Denk erom: er niets mis met het gebruiken van je arm als grenspaal. Het is verstandig en goed voor jou en je doet er niemand kwaad mee.

Omgaan met de Grensoverschrijder wordt makkelijker als jij zelf goed weet waar jouw grenzen liggen. Want die klapzoen was dan wel helder, maar zoals ook hier, is het eigenlijk pas achteraf dat je je er onprettig over voelt. En open dan nog maar weer eens het gesprek erover. Een tool als Kan dit wel kan daarbij helpen. Ten eerste om je bewust te worden van je eigen normen, maar ook om ze te bespreken met je collega’s.

Zet ‘m op! 

Wat kunnen we doen om een beetje ontspannen met de verschrikkelijke Betweter om te gaan? Want met een beetje pech trekt de Betweter je in zijn verhaal als een spin die een lekker sappig vliegje inpakt. Hij wikkelt je in zijn plakkerige woorden en er is geen ontsnappen meer aan. Je raakt verstrikt in een ingewikkelde discussie of in een welles-nietes gesprek waar je helemaal niet op zat te wachten. Natuurlijk, je kunt weglopen met of zonder een smoes, maar er is een handiger manier.

Zeg dat je echt superbenieuwd bent naar wat hij (ja, sorry, dit lastige type is dan toch meestal een man) over het onderwerp te zeggen heeft, maar dat je dat graag in een mail of desnoods per app zou ontvangen, zodat je er nog eens goed over na kunt denken. En dat je er daarna op terugkomt. Daag die betweter uit om zijn kennis nou eens lekker uitgebreid uit de doeken te doen. Maar dan wel onder jouw voorwaarden. Niet hier en niet nu.

Dan zijn er twee opties: er komt niks (lekker rustig) óf je krijgt een dikke mail. Ook prima, lees het op je eigen tijd en vorm je eigen mening. En dan kom je er nog eens op terug. Misschien zat er wel wat in. Je hebt in ieder geval de betweter een plezier gedaan. Want die weet nou eenmaal veel en wou jou er zo graag mee helpen.

Sneu natuurlijk, dat zo’n Minachter dit moet doen om zich ietsje beter te voelen, maar ja, ondertussen zit je er toch maar mee. Laten we het, om het een beetje uit te houden met de Minachter, eerst maar eens hebben over wat zich in jouw hoofd afspeelt. Is het echt nodig dat anderen jou waarderen? En de Minachter specifiek? Wat gaat dat je opleveren? Is het draaglijk dat de Minachter iets aan jou niet goed vindt? Mensen zullen je altijd te pas en te onpas feedback blijven geven. Het is aan jou om te bepalen wat je ermee gaat doen. Denk aan de beroemde quote van Eleanor Roosevelt: ‘No one can make you feel inferior without your consent.’

Een andere benadering van de Minachter kan zijn, dat je de ander alle schuld geeft. Oké, ze heeft je gekwetst. Misschien ben je zelfs wel nog steeds boos of verdrietig. Maar als je de Minachter daar de schuld van mag geven, dan mag je haar ook de rest van de schuld in de schoenen schuiven. Want misschien is door de haar opmerkingen wel gebeurd, dat jij anders bent gaan kijken naar jouw prestaties, of die van je collega’s. Kon de lat misschien inderdaad wel wat hoger? Of heb je juist geleerd wat meer op je eigen oordeel te vertrouwen en gepaste zelfwaardering te hebben?

Het gaat misschien wat ver om te stellen dat een lastig type als de Minachter een blessing in disguise is. Maar als je zelf stevig in je schoenen staat, dan heb je een stuk minder last van dit type, en kun je met meer afstand en rust kijken naar jouw reacties en naar wat je daarvan kunt leren.