Het 50.000e HOE-boek voor de coach rolt van de pers

Wat verklaart het succes van deze bestseller voor coaches?

In 2008 schreven Joost Crasborn en Ellis Buis het HOE-boek voor de coach. Het is omarmd door verschillende coachopleiders, en het is een van de bestsellers van uitgeverij Thema. De nieuwste editie kreeg een nieuwe jas, en is aangevuld met een aantal nieuwe HOE’s. Joost en Ellis gaan in gesprek over het succes van het nog altijd relevante HOE-boek.

50.000 exemplaren van het HOE-boek. Joost, wat verklaart volgens jou het succes van het HOE-boek? En is het 15 jaar na verschijnen nog relevant?

Het HOE-boek is succesvol omdat er een heldere visie op coachen aan ten grondslag ligt, die consistent terugkomt in het boek. Die visie op coachen staat nog altijd als een huis. Edwin Stam noemde deze onlangs op LinkedIn ‘de meest heldere en krachtige visie op coachen’. Daarop kwamen heel veel positieve reacties. Die visie is dus nog actueel. Maar dat geldt niet alleen voor de visie. Het is zeer praktijkgericht coachboek. Het heeft heel veel ingangen voor coachsessies die direct bruikbaar zijn, en die goed en bondig onderbouwd zijn. Het is ervaringsgericht, pragmatisch en eclectisch, met heel verschillende modellen en methodieken die nog altijd actueel zijn. Dat onderscheidt het van boeken die zich op één methode richten.

 

Hoe werk je er zelf mee in je praktijk als coach? Ligt het nog altijd op tafel bij een sessie?

Veel van het boek is me zo eigen dat dat niet nodig is. Maar soms pak ik het HOE-boek er bewust bij voor en na een sessie. Ook wel eens tijdens een sessie, om er bruikbare vragen of modellen uit te halen. In mijn manier van werken herken je de uitgangspunten vanuit eclectisch werken en sociaal constructivisme. Anders gezegd: ik haal uit veel het beste en gebruik het samen zo dat het werkt. Enkele ingrediënten die je terugziet in mijn werkwijze en te herleiden zijn naar het HOE-boek: Ik start altijd met uitwisselen, dus hoe gaat het NU met je, en met ons. Ofwel: wat is onze start individueel én samen. Altijd eerst contact en dan contract.

 

Zijn we al een eindje onderweg, dan kijken we gericht terug naar de vorige sessie(s). Wat is er blijven hangen, wat zijn je successen, wat was je eigen aandeel daarin en wat was het effect. Dit doen we uitgebreid en via gerichte vragen. De HOE Terugkijken en oogsten vindt daarin zijn inspiratie. Vervolgens verkennen we wat de gecoachte wil bespreken. Het stappenplan uit de HOE Werken via fasering komt dus zeker terug in mijn werkwijze. Het accent ligt hierbij op erkenning en compassie voor wat lastig is, maar zeker ook op al aanwezige hulpbronnen en kwaliteiten om stap-voor-stap gericht aan doelen te werken. En juist daarover gaat een deel van de HOE Kwaliteits- en ontwikkelingsgericht werken.

 

Dat klinkt gedegen en systematisch. Waarschijnlijk een van de redenen waarom het HOE-boek het zo goed bij coaches in opleiding. Toch is onze visie op coachen ook gebouwd op de noodzaak van intuïtie, flexibiliteit en volop ruimte voor de inbreng van de gecoachte.

Absoluut. Het is heel belangrijk dat er ruimte is om vrij te bewegen, te associëren en vandaaruit samen te creëren tijdens een sessie. Denk aan de HOE’s Dynamisch contact en Werken in het hier en nu. Wat mij betreft is oprecht vertrouwen in de zelfkennis en capaciteiten van de gecoachte een uitgangspunt. En naast dat ik doel-, ontwikkelings- en actiegericht werk, kan ik ook heel goed niets doen en de stilte, ‘even niet weten’ en impasses hun werk laten doen. Niet voor niets is er in het HOE-boek een plek voor de HOE Niets doen.

 

En wat in het hele boek de nadruk krijgt, is dat de gecoachte en diens (leer)proces centraal staat. Dat schrijven we ook: maak jezelf, de modellen en de methodieken ondergeschikt aan wat speelt en werkt in het moment. En dat mag vrij en speels, liever zelfs. Samen een sfeer creëren waarin gecoachte en coach open zijn, plezier hebben en er echt aandacht is voor elkaar. Natuurlijk wel altijd in relatie tot het doel van de sessie en de kernthema`s van de gecoachte.

 

Wat krijg je terug van mensen die ermee werken, bijvoorbeeld omdat jij ze hebt opgeleid? En wat is het mooiste compliment van lezers dat je kreeg over het HOE-boek?

Heel veel mensen zijn fan van de veelzijdigheid en het gebruiksgemak. Ik hoor bijvoorbeeld: “Het boek staat bij mijn basisboeken. Ik pak het er regelmatig bij en haal er vragen en stappenplannen uit.” “Heerlijk dat je bij elke HOE kunt beginnen omdat elke HOE op zichzelf staat.” “Het boek heeft mij enorm geholpen om mijn eigen visie op coachen verder te ontwikkelen. ”.

 

Een collega-coach die bij mij ooit de coachopleiding en een coachtraject heeft gevolgd zei: “In je manier van werken herken ik veel van wat erin het boek staat. Je hebt me laten zien dat trouw blijven aan je eigen stijl lukt als je durft te spelen met bestaande methodieken en modellen. En dat het niet allemaal perfect hoeft. Ik weet nog dat ik las ‘want juist het niet perfecte verrast en geeft vaak indringende, succesvolle en plezierige ervaringen”. Dat is voor mij heel bevrijdend geweest in mijn ontwikkeling en handelen als coach.”

 

Dat doet me denken aan een waargebeurd verhaal. Ik gaf een training mindmappen en daarvoor nemen deelnemers een eigen studieboek mee. Iemand had het HOE-boek meegenomen, en zei: “Ik heb het al gelezen, maar ik wil nu graag per HOE een mindmap maken.” Ik vroeg: ‘En wat vind je van het boek?” En hij zei: “Geweldig. Heel praktisch. En ik ben niet zo’n lezer, dus het komt me goed uit dat dat de HOE’s zo kort zijn, en dat ik zelf per keer kan kiezen wat, en hoeveel ik er lees. Ken je het boek?” Waarop ik hem vroeg even op de achterkant te kijken. En toen viel het kwartje.

Ja. Compleet. Krachtig. Bondig. Echt geschreven voor de praktijk. Dat is heel fijn om terug te krijgen. Overigens hoor ik dat ook van onze waaier, Coachen en HOE. Dat kleine zusje van het HOE-boek is de krachtige samenvatting van een groot aantal HOE’s. Het past in tas en jaszak en dat maakt het ook een fijn gereedschap voor wandelcoachsessies in de natuur. Wandelen tijdens coachsessies werkt heel goed, weten we.

 

Niet alleen lezers zijn blij met ons. De vakpers was ook enthousiast.

Ja, het kreeg bij verschijnen mooie recensies.

In 2013 is het Hoe-boek door de NOBCO-jury gekozen tot een van de 10 beste coachboeken van de 20e eeuw. Cobie Brouwer, helaas overleden in 2022, is auteur van het winnende boek Onorthodoxe interventies bij coachen. Ik belde Cobie om haar te feliciteren met haar overwinning en ze zei: “Ik vond het HOE-boek voor de coach een terechte kanshebber om te winnen”. Dat vond ik goed om te horen. Erkenning van een zeer ervaren coach die zelf een prachtig boek heeft geschreven. En heel recent noemde de site allesoverboeken.nl het Hoe-boek het beste boek voor de beginnende coach.

 

Wat zijn je lievelings HOE’s?

Het is juist de combinatie van de HOE`s die me aanspreekt. Ze versterken elkaar. In alle HOE’s vind ik ingangen die op bepaalde momenten zeer aantrekkelijk zijn. Ik heb dus geen echte voorkeur. Maar als je me het mes op de keel zet, kies ik voor een mix van HOE Kwaliteits- en ontwikkelingsgericht werken, HOE dynamisch contact, HOE Werken in het hier en nu, HOE Confronteren, HOE Werken via fasering, en HOE Werken aan perspectiefverbreding.

 

Ik ben fan van de HOE Vragen stellen. Gewoon omdat deze doet wat de titel belooft: heel veel inspiratie voor helpende, prikkelende vragen. En de HOE Omgaan met weerstand. Immers: geen glans zonder wrijving. In coachtrajecten komt er bijna altijd wel een moment waarin weerstand of belemmerende overtuigingen een rol gaan spelen. Dan moet je aan de bak. En ik ben fan van een paar van onze nieuwe HOE’s: Omgaan met verlies en Omgaan met tegenslag. Zeer actuele thema’s, die extra aandacht verdienen.

Het is zeker fijn dat we de nieuwste editie met een paar nieuwe HOE’s konden aanvullen. Maar ook zonder deze aanvullingen is en blijft het HOE-boek relevant. Het is in de loop der jaren eigenlijk alleen maar meer en steviger verankerd binnen de professionele coachpraktijk. ‘Waarom zou je veranderen wat goed werkt’, is wat mij betreft absoluut op het HOE-boek van toepassing. Natuurlijk moeten coaches blijven innoveren en leren. Maar doe vooral ook dat wat werkt. Dat is gouden uitgangspunt in de coachpraktijk, en in het HOE-boek.

 

En tot slot, Joost?

Gebruik het HOE-boek want doen, doen, doen is de enige manier om jezelf te ontwikkelen als coach. Niet alleen als het gaat om vaardigheden, maar zeker ook om een eigen visie en aanpak te ontwikkelen. In het begin is het systematisch aanleren van methodieken en modellen heel waardevol. Maar geef jezelf ook ruimte om ermee te spelen. Durf te experimenteren via aangaan, vallen, opstaan en lerend doorgaan om je professionaliteit als coach te versterken. Geniet samen met de gecoachte van het ontwikkelproces. Heb plezier en ga pijn en ongemak niet uit de weg. En blijf vooral nieuwsgierig naar elkaar en naar wat er kan ontstaan.  

 

- Deze blogpost is geschreven door auteurs Ellis Buis en Joost Crasborn.