Waarnemen

Dit is een essay over waarnemen, geschreven voor wie van kunst en filosofie houdt.

Waarnemen is veel meer dan een reactie van je hersenen op prikkels van buiten. Is het dan het verbinden van een voorstelling – boom, hond, vrouw – met wat je aan indrukken binnenkrijgt? Nee, dat is denken, niet waarnemen.

Waarnemen heeft lagen. Dat laten de grote werken uit de kunst zien. Zij komen voort uit een transformatie van wat je denkt te zien (voorstellingen) in echt zien en horen en voelen.
Uiteindelijk is waarnemen het contact herstellen met de levende natuur; waarin alles verschillend is en toch verbonden met elkaar. Het is je op deze stroom van verschillen begeven.

Op het diepste niveau opent zich een onbegrensde, golvende aanschouwingsruimte. In de bekende en ware woorden van de dichter William Blake:



‘Als de vensters van de waarneming werden schoongeveegd,

Zou alles aan de mens verschijnen zoals het is, oneindig.’



Jan Bor (1946) is filosoof. Hij publiceerde onder meer De verbeelding van het denken (meer dan 100.000 exemplaren verkocht), Een (nieuwe) geschiedenis van de filosofie, Wat is wijsheid?, Mondriaan filosoof, OnZen en Modern modern.