De republiek der vrije geesten

Hoe een kleine universiteitsstad even het intellectuele centrum van Europa was

Jena 1800. De idealen van de Franse Revolutie sijpelden in heel Europa door. Een generatie jonge dichters en filosofen dacht na over een nieuwe politieke indeling van Europa die niet langer gebaseerd moest zijn op erfelijke opvolging. Zo ook in universiteitsstad Jena, in het oosten van Duitsland. Belangrijke intellectuelen streken hier neer om met gelijkgestemden te filosoferen over de toekomst.

Centrale figuren waren de gebroeders Schlegel en hun echtgenotes, de filosoof Schelling en dichter Novalis. Het terreurbewind in Frankrijk, waarbij aristocraten en edellieden via de gruwelijke guillotine waren vermoord, leek hen niet de oplossing. Ze zochten eerder naar een geweldloze oplossing om de idealen ‘vrijheid, gelijkheid en broederschap’ in praktijk te brengen. Het individu moest centraal staan, waarbij vrijheid van denken het grootste goed was. Een verandering waarvan de impact nog altijd duidelijk merkbaar is.

Aan de hand van talrijke anekdotes, bronnen en kleurrijke voorbeelden neemt Neumann de lezer mee naar een bijzondere periode uit de geschiedenis. Hij schetst een beeld van een markante gemeenschap van invloedrijke denkers en kunstenaars die aan de wieg stonden van belangrijke hervormingen in de aanloop naar de moderniteit.