De lege plaats van de macht

‘Het totalitarisme herleiden tot het verleden koestert de illusie dat we beschermd zijn tegen gebeurtenissen die de fundamenten van onze samenleving onderuit kunnen halen.’

– Claude Lefort

De vrije wereld staat op een keerpunt. Westerse democratieën worden belaagd door populistisch verzet en nieuwe dictatoriale leiders. Technologische controle- en besturingssystemen bedreigen de vrijheid en privacy van burgers, en geopolitieke verschuivingen verzwakken de weerbaarheid van democratieën. In De lege plaats van de macht verkent Donald Loose de huidige politieke uitdagingen van de westerse democratie aan de hand van het werk van de vooraanstaande Franse filosoof Claude Lefort (1924-2010).

Als geen ander heeft Lefort zich verdiept in de democratie en de totalitaire verleiding. Hij liet zien dat de kwetsbaarheid van de democratie tegelijkertijd haar kracht is. Wezenlijk voor de democratie is dat de macht als een ‘lege plaats’ verschijnt. Zij moet leeg zijn, anders dreigt het gevaar van het totalitarisme.

De geschriften van Claude Lefort bieden een verhelderend perspectief op de uitdagingen van onze tijd. Ze verduidelijken niet alleen de risico’s die we lopen, maar bieden ook richtlijnen om de teloorgang van de vrijheid te keren.

Donald Loose is emeritus bijzonder hoogleraar wijsbegeerte aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en Tilburg University. Eerder publiceerde hij Over vriendschap. De praktische filosofie van Kant (Socratesbeker 2020) en het veelgeprezen Democratie op wankele bodem. Over de politiek en het politieke (2021).