Nieuwsgierige mensen: we vinden ze leuk in theorie, nu de praktijk nog

Een Pools gezegde luidt: ‘Nieuwsgierigheid is de eerste stap naar de hel.’ En ken je de uitdrukking ‘Curiosity killed the cat’? Het lijkt erop dat we van oudsher nieuwsgierigheid nou niet bepaald als een positieve eigenschap zien. Je kon maar beter geen nieuwsgierig Aagje zijn, want dat leidde op z’n best tot een slechte reputatie en op z’n slechtst zelfs tot de dood. Of erger. 

Nieuwsgierig denken op de werkvloer

Klopt dat beeld van nieuwsgierigheid vandaag nog? En hoe is dat op de werkvloer? Waar sta jij zelf ten opzichte van nieuwsgierigheid?

Stel je voor dat je deel uitmaakt van een selectiecommissie. Je moet de dossiers van twee kandidaten beoordelen en je mag maar één van hen voor promotie voordragen.

1. Jacob verdient het om op de nominatie te staan. Hij presteert consistent en bewijst jaar in jaar uit dat hij een loyale werknemer is. Welke uitdagingen je ook bij hem neerlegt, hij brengt ze tot een goed einde. Hij ligt goed bij het management.

2. Ook Mia heeft de shortlist gehaald. Zij heeft eveneens goed gepresteerd op haar kerntaken. Sommige collega's klagen dat ze zich niet altijd aan de regels houdt. Ze staat bekend om haar lastige vragen aan het management. Ze is ontzettend loyaal. Vorig jaar meldde ze zich vrijwillig aan bij een team dat de kansen voor een innovatief klantproject moest onderzoeken. In theorie zouden er grootse dingen uit dit project kunnen voortkomen. Zelfs de directie volgde het met veel belangstelling. Maar het project mislukte jammerlijk. Niemand durft er meer over te praten.

Wie zou jij promotie geven? En wat denk jij dat andere mensen doen?

Stefaan van Hooydonk, auteur van het boek Pleidooi voor nieuwsgierigheid op het werk legde deze vraag voor aan duizenden leidinggevenden, en keer op keer zeiden zij dat hun organisatie Jacob promotie zou geven, terwijl ze er tegelijkertijd aan toevoegen dat het eigenlijk Mia had moeten zijn.

Dit zijn nieuwsgierige mensen

Voordat we erop ingaan wat hier aan de hand is, nemen we even een zijstap en kijken we naar wat nieuwsgierige mensen zijn. Of wat ze eigenlijk doen. Je eerste gedachte is waarschijnlijk zoiets als dat nieuwsgierige mensen, net als kleine kinderen, onderzoekend zijn en veel vragen stellen. Daarmee zit je een heel eind in de goede richting, maar er is meer over te zeggen.

In het boek hanteert Stefaan de volgende definitie:

‘Nieuwsgierigheid is de doelbewuste instelling om de status quo uit te dagen, om te verkennen, te ontdekken en te leren.’

We lichten de verschillende elementen even toe:

• Doelbewustheid
  Nieuwsgierig zijn is iets wat we actief doen. Het is in feite een werkwoord; het gaat om handelen en kiezen. We kiezen ervoor om nieuwsgierig te zijn (of niet). Niemand is voortdurend nieuwsgierig. Sommige mensen zijn nieuwsgierig op het werk, maar thuis niet. Nieuwsgierigheid is als een spier: we kunnen hem sterker maken, of we kunnen hem laten verslappen als we hem niet goed en proactief trainen.

• De status quo uitdagen
  Wie nieuwsgierig is, trekt de onderliggende status quo in twijfel en stelt gerichte vragen over de wereld, anderen en zichzelf. Wie nieuwsgierig is, is nooit helemaal tevreden met stilstand. Niet alleen extraverte mensen dagen de status quo uit. Je kunt ook onderliggende hypotheses van jezelf of van anderen over een situatie, een klant, of de start van een nieuw project in twijfel trekken.

• Verkennen en ontdekken 
  Deze twee werkwoorden zijn de aanstichters van nieuwsgierigheid, maar nieuwsgierigheid kan ook worden gezien als het resultaat van die respectievelijke acties. Op een basaal niveau betekent ‘verkennen’ zoeken en is het een intellectuele (bijv. Einstein) of fysieke (bijv. Columbus) activiteit. Het is een brede activiteit. Het wekt ook hoop, omdat het tot iets kan leiden, maar dat is niet altijd het geval. ‘Ontdekken’ is een specifiekere en engere activiteit. Je verkent de straten van Londen, maar je ontdekt een geweldig museum. Je verkent manieren om de behandeling van ouderen in bejaardentehuizen te verbeteren, maar je ontdekt nieuwe oplossingen om hun leven comfortabeler te maken.

• Leren
  Leren is het verwerven van nieuwe kennis, vaardigheden, gedragspatronen of denkwijzen en de resultaten daarvan. Op het moment dat we niet meer nieuwsgierig zijn, leren we ook niet meer. Maar het omgekeerde is ook waar. Als we stoppen met leren, stoppen we met nieuwsgierig zijn. Dit geldt niet alleen voor individuen, maar ook voor teams, organisaties en zelfs voor samenlevingen.

Het tegenovergestelde van nieuwsgierigheid is conformiteit. Als we dan terugkomen bij Jacob en Mia, dan zie je dat waar de leidinggevenden die tussen deze twee moesten kiezen een persoonlijke voorkeur hadden voor de risicovolle nieuwsgierigheid van Mia, ze voor de organisatie toch kozen voor de zich keurig conformerende Jacob. We voelen wel dat Mia’s houding zal leiden tot meer ontwikkeling en innovatie in de organisatie. Maar voor de veiligheid, de voorspelbaarheid en de stabiliteit van ons bekende wereldje (of de verwachting dat het management dat belangrijker zal vinden) kiezen we toch voor Jacob.

Nieuwsgierigheid in de praktijk

Wanneer je professionals vraagt of hun organisatie nieuwsgierig is, antwoordt ongeveer 84 procent positief. Dat is logisch. Op elke werkvloer is wel een vorm van nieuwsgierigheid te bespeuren. 74 procent van dezelfde groep professionals zegt echter ook dat hun organisatie barrières opwerpt die nieuwsgierigheid in de weg staan.

Deze bevindingen worden bevestigd door onderzoek van de Harvard Business School, die nieuwsgierigheid van werknemers in een breed scala aan bedrijven en industrieën bestudeerde. De onderzoekers ontdekten dat slechts ongeveer 24 procent van de respondenten zich regelmatig nieuwsgierig voelde in hun werk, terwijl ongeveer 70 procent zei zich geremd te voelen om meer vragen te stellen (Gino 2018).

70 procent! Dus het overgrote deel van de mensen voelt, dat ze met het bevragen van de status quo, het verkennen van andere mogelijkheden, het risico lopen op mislukkingen, juist niet doen wat gewaardeerd wordt. Met je nieuwsgierige gedrag als medewerker ontmoet je dus vaak een reactie van de organisatie die te vergelijken is met een geïrriteerde ‘Omdat ik het zeg!’ van de ouder die moe is van 387 waaromvragen van het kind. En die promotie gaat trouwens ook aan je neus voorbij.

De voordelen van nieuwsgierig denken

Dat moet echt anders, want nieuwsgierigheid is een krachtig wapen. Het World Economic Forum heeft nieuwsgierigheid niet voor niets boven aan zijn lijst met eenentwintigste-eeuwse karaktereigenschappen staan (Luo 2016). De voordelen van nieuwsgierigheid in de werkomgeving zijn talrijk:

• Nieuwsgierige werknemers zijn betrokkener en gemotiveerder, staan meer open voor verandering en dragen uit zichzelf nieuwe ideeën aan op het werk.
• Nieuwsgierige mensen zijn ook eerder bereid om nieuwe dingen te proberen en zaken vanuit verschillende invalshoeken te bekijken.
• Als een team nieuwsgierig is, zien we minder groepsconflicten, minder groepsdenken, minder beslissingsfouten en betere prestaties.
• Nieuwsgierige organisaties zijn zich eerder bewust van trends dan andere bedrijven en luisteren beter naar de marktdynamiek, de behoeften van de klant en de ideeën van hun medewerkers.
• Zij innoveren sneller en proberen nieuwsgierigheid doelbewust in hun cultuur, processen en werkwijzen te integreren.
• Nieuwsgierige organisaties creëren de juiste omgeving voor mensen om in te gedijen.
• Nieuwsgierige bedrijven zijn ook magneten voor het beste talent.

Mia zal helaas haar heil ergens anders gaan zoeken. Bijvoorbeeld bij een fijne start-up, waar haar bereidheid tot risico nemen, experimenteren en leren goed tot z’n recht komt. Of ze gaat lekker voor zichzelf beginnen. Wil jij Mia toch graag behouden? Lees dan Pleidooi voor nieuwsgierigheid op het werk en ontdek hoe jouw organisatie nieuwsgierige mensen aantrekt en laat floreren.  

Photo by Taylor Grote on Unsplash