Hoe schrijf je dat?

Veel mensen denken bij een goed geschreven tekst vooral aan een foutloos gespelde tekst. Spelling is belangrijk maar niet zaligmakend. Een tekst kan foutloos gespeld en toch niet om door te komen zijn. Volgens taalexpert Jolanda Bouman, auteur van Hoe schrijf je dat?, schrijven mensen zo krampachtig omdat ze denken dat het zo hoort, en vergeten ze simpelweg dat normale, verzorgde spreektaal veel effectiever is.

"Als je het niet zo zegt, moet je het ook niet zo schrijven" Een uitspraak van Cees Buddingh’, een van de bekendere Nederlandse schrijvers, die precies de vinger op de zere schrijfplek legt. Want waarom zijn zoveel teksten toch zo volstrekt onleesbaar? Waarom verdwaalt een lezer keer op keer in die wollige woorden en ingewikkelde constructies van officiële stukken? En bovendien:

Vogelns ondreozekres makat het wineig uit in wklee vlogrdoe de ltetres van een worod saatn. Zlanog de eretse en lataste lteter op de jituse pelk satan, is het te lzeen. Dat klop mesgien, maar hut gaad wel wad langsamer en lijt errug af.

En dat laatste is precies waarom spelfouten hinderlijk zijn: ze leiden de aandacht af en je boodschap komt minder goed over. En daar was het je toch om te doen: uw boodschap goed over het voetlicht  brengen!
 

Top 3 van don’ts van Jolanda Bouman:

 

1. Gebruik geen ouderwetse, oubollige woorden

Tien tegen een dat je in een gesprek nooit woorden gebruikt als ‘aangaande’, ‘inzake’, ‘onderhavige’, ‘alvorens’ of ‘zijns inziens’. Natuurlijk niet, dan vervang je dit soort woorden vanzelf door ‘over’, ‘voor’, ‘deze’, ‘voordat’ en ‘volgens hem’. Waarom dan zo deftig doen als je een brief schrijft? Nergens voor nodig! Sterker nog, deze ouderwetse woorden nodigen sterk uit tot stijve, lastige zinnen met veel lijdende vormen en ingewikkelde constructies. Niet doen dus, want dat gaat absoluut ten koste van de leesbaarheid!
 

2. Vermijd de lijdende vorm

Probeer een ‘lijdende-vormallergie’ te ontwikkelen: lijdende vormen (zinnen met worden) lezen niet prettig, maken de zinnen langer, scheppen afstand en zijn saai. Niets illustreert dat duidelijker dan het voorbeeld van dit verliefde stelletje in het park:
Meisje, smachtend:    “Ik houd van jou.”
Jongen, smachtend:    “Er wordt ook door mij van jou gehouden.”
 

3. Ga naamwoordstijl uit de weg

Heel vaak hebben mensen in schrijftaal de neiging een werkwoord te veranderen in een zelfstandig naamwoord. Dat is netter, denken ze. Zo maken ze van ‘overhandigen’ ’de overhandiging’, en van ‘afschaffen’ ‘het afschaffen van’. Dat lijkt een klein verschil, maar dat is het niet: een naamwoord maakt de zin afstandelijker en onnodig formeel. Kijk maar eens naar de volgende voorbeeld:
‘Het verzenden van een mailing kost veel tijd’.  
Liever: ‘Het kost veel tijd om een mailing te verzenden’.